WW, Józef Wróblewski – Polski Związek Wędkarski jest jedną z największych organizacji społecznych w Polsce i w ramach swojego działanie zajmuje się także na szeroką skalę szkoleniem dzieci i młodzieży, organizacją ich wypoczynku, biwaków, obozów. Ma także rozbudowaną sferę sportu wędkarskiego w różnych dyscyplinach, w tym także dla dzieci i młodzieży. Czy w wędkarstwie problemy przemocy wobec dzieci i zagrożenia przestępczością seksualną są realne?  

Jacek Kwieciński – W procesie szkolenia i przekazywania wiedzy wędkarskiej mamy do czynienia z szeregiem sytuacji, w których dochodzi do kontraktu fizycznego pomiędzy wychowawcą, opiekunem, trenerem a wychowankiem – choćby w chwili, gdy trzeba pokazać, jak się trzyma wędkę, jak operować kołowrotkiem, jak wykonywać rzuty muchówką, czy w wielu innych podobnych sytuacjach. Dochodzą emocje, choćby w czasie holu dużej ryby czy sportowej walki.  Istnieje możliwość występowania agresji słownej, nadmiernej presji lub mobbingu. To nie jest problem wydumany, musimy być na to wyczuleni.

Katarzyna Kosowska – To, co dawniej uznawaliśmy za zachowanie dopuszczalne, dziś wcale nie musi takim być. Pewne sytuacja, które jakiś czas temu nie byłyby określane jako problematyczne, dziś mogą stać się przyczyną emocjonalnego urazu czy traumy. Współcześnie dzieci mają większą samoświadomość, są inaczej wychowywane i traktowane przez rodziców, a także przez nauczycieli. Kierują się innymi wzorcami niż starsze pokolenia. Poza tym warto mieć na uwadze, że nawet jeśli dziecko sytuację lub zachowanie opiekuna odebrało pozytywnie, to nie znaczy, że rodzic będzie miał podobne zdanie. Musimy pamiętać, że takie sytuacje nie biorą się znikąd, są efektem przekazów medialnych, które nagłaśniają szczególnie jaskrawe przypadki nieodpowiednich zachować dorosłych wobec dzieci i związanej z tym pewnej nadwrażliwości rodziców, którzy chcieliby uchronić swoje dzieci przed tego typu zagrożeniami.

WW – Zadanie, którego się podjęliście, wymaga kompetencji, wrażliwości, a także doświadczenia… 

JK – Kwestie, którymi zajmujemy się w ramach nowych obowiązków, nie są nam obce, zarówno z racji naszego przygotowania zawodowego, jak i doświadczeń związanych z prowadzeniem obozów dla dzieci. Już od kilku lat wraz z grupą pasjonatów z Koła PZW we Wronkach prowadzimy obóz, którego celem jest integracja dzieci pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych a także z tych, które są wydolne wychowawczo. Opracowaliśmy specjalny program, który był podstawą naszych działań. To doświadczenie było dla nas bardzo ważne i pouczające. Warto podkreślić, że obowiązki wychowawcy w czasie jednego z obozów pełniła prezes ZG PZW Beata Olejarz. Przyglądała się naszym działaniom, dużo rozmawialiśmy o różnych aspektach pracy z dziećmi. Gdy ustawa Kamilka weszła w życie, a wraz z nią konieczność powołania w PZW rzeczników praw dziecka, otrzymaliśmy od pani prezes Olejarz propozycję, aby stworzyć to stanowisko praktycznie od podstaw. Otrzymaliśmy wolną rękę, więc zakasaliśmy rękawy i zabraliśmy się do pracy.

WW – Dlaczego rzeczników jest dwoje?

KK – Z jednej strony uzupełniamy się pod względem doświadczenia i kompetencji, z drugiej strony jestem osobą spoza społeczności i struktur PZW, a to pozwala mi zupełnie inaczej patrzeć na to, jak Związek funkcjonuje.

JK – Jest jeszcze inna kwestia. Jeśli mówimy o zagrożeniach dla osób małoletnich, to poruszamy się na cienkiej granicy pomiędzy płciami, i nie bez przyczyny rzeczników praw dziecka jest dwóch – kobieta i mężczyzna. Bo choć o wędkarstwie mówi się jako o hobby zdominowanym przez mężczyzn, to sytuacja w tym zakresie zmieniła się w ostatnich latach diametralnie. Wędkuje wiele kobiet, osiągają one sukcesy. Do wędkarstwa garną się także dziewczynki w wieku od kilku do kilkunastu lat. Wiele z nich przeżywa wędkarskie przygody na równi ze swoimi rówieśnikami. Gdyby jednak którakolwiek z nich poczuła się niekomfortowo w czasie zajęć i zechciała o tym z kimś porozmawiać, to może skontaktować się z Katarzyną. Z pewnością będzie jej łatwiej opowiedzieć o swoim problemie niż mężczyźnie.

WW – Od czego zaczęliście swoje funkcjonowanie?

KK – Potrzebne były szybkie działania. Po pierwsze, konieczne było zweryfikowanie, czy w „Rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym” nie znalazły się osoby zaangażowane w opiekę lub szkolenie małoletnich w PZW. To zadanie zostało scedowane na dyrektorów biur okręgów PZW i ta praca została już wykonana. Oczywiście, w przypadku każdej nowej osoby, która uzyska uprawnienia instruktora lub inspektora szkolenia dzieci i młodzieży, weryfikacja zostanie wykonana na bieżąco. Po drugie, przygotowaliśmy „Standardy ochrony małoletnich w Polskim Związku Wędkarskim”. Ten obszerny dokument powstał przy pomocy prawników i jest zgodny z obowiązującą ustawą.

WW – Co to jest za dokument?

KK – Warto może zacytować preambułę do „Standardów” – „Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez personel PZW jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy członek personelu traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie.”

JK – Najogólniej rzecz ujmując, dokument ten opisuje zasady bezpiecznych relacji pomiędzy opiekunami, wychowawcami, trenerami – jednym słowem osób, które w tym dokumencie określane są jako „personel”, a małoletnimi. Wypunktowano w nim zarówno te zachowania, które są dopuszczalne, jak i te, które są niedopuszczalne. Zasadą nadrzędną jest poszanowanie godności dziecka z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb w jego najlepszym interesie. Każda osoba zaangażowana w szkolenie i opiekę nad osobami małoletnimi musi pamiętać o tym, by na jego zachowanie reagować w sposób dla nich nie zagrażający, adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych oraz sprawiedliwie wobec innych.

WW – Jakie zamierzacie podjąć działania, aby przyjęte „Standardy” nie stały się martwym zapisem?

JK – Już w październiku, w czasie konferencji organizowanej przez Radę ds. Młodzieży ZG PZW, chcemy spotkać z osobami odpowiedzialnymi w okręgach za szkolenie dzieci i młodzieży. Naszym zamiarem jest akcentowanie, że pracujący z dziećmi działacze to wspaniali, zaangażowani wychowawcy, opiekunowie i trenerzy. Są jednak wymogi ustawowe, dlatego konieczne jest, bez wpadania w paranoję, naświetlenie problemu.

KK – Mamy także nadzieję, że będziemy mogli z tym przekazem wziąć udział w najbliższym Krajowym Zjeździe Delegatów PZW. Podobne szkolenia zamierzamy przeprowadzić także w czasie poprzedzających Zjazd spotkań strefowych. Jesteśmy także do dyspozycji okręgów, otwarci na każde zaproszenie z ich strony. Ale to nie wszystko. Obecnie przeglądamy całe prawodawstwo PZW, które w ten czy inny sposób dotyczy postępowania oraz pracy z małoletnimi. Jest to szereg różnych dokumentów, w tym, na przykład, istniejące już procedury funkcjonowania kolonii wędkarskich czy organizacji rozgrywek sportowych z udziałem osób małoletnich. Konieczna jest ich aktualizacja. Po przejrzeniu tych dokumentów wystąpimy do Zarządu Głównego z wnioskiem o dokonanie odpowiednich zmian. 

WW – Jesteśmy zatem świadkami ważnych zmian w PZW. Z jakim nastawieniem spoglądacie w przyszłość?   

JK – To początek naszej misji, którą, musimy to podkreślić, pełnimy pro publico bono, bez żadnych diet. Dla nas sytuacja byłaby idealna, gdybyśmy nigdy nie musieli odebrać telefonu od pokrzywdzonego dziecka lub od rodzica takiego dziecka. Tym większą musimy wykonać pracę teraz, na etapie wdrażania. Chcemy doprowadzić do sytuacji, w której wszystkie osoby zaangażowane w proces wychowawczy i szkolenia w PZW zostały poinformowane o opracowanych przez nas standardach zachowań wobec dzieci. 

KK – Naszym celem jest także uświadomienie wszystkim dzieciom, że są w PZW rzecznicy ich praw, którzy pracują dla nich i w ich imieniu. Nasze telefony zostały podane do publicznej wiadomości i służą właśnie do tego, aby odbierać wszelkie sygnały o niepożądanych lub niewłaściwych zachowaniach. Gwarantujemy pełną anonimowość, obiektywne rozpatrzenie sprawy podjęcie wszystkich działań zmierzających  do przywrócenia dobrostanu dziecku. Reagować będziemy także na telefony od zaniepokojonych rodziców.

Jacek Kwieciński

Członek PZW od 1981 roku, wieloletni działacz związkowy. Pełnił funkcje w macierzystym Kole PZW „Warta” we Wronkach, w Okręgu Nadnoteckim PZW w Pile oraz na szczeblu centralnym. Inspektor Szkolenia Młodzieży Wędkarskiej PZW, organizator szkółek wędkarskich i wychowawca. Uhonorowany Złotą Odznaką PZW z Wieńcami. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, magister politologii i nauk społecznych, profilaktyki społecznej ze specjalnością wychowawczą. Ukończył także podyplomowe studia na UW z kryminologii i prawa penitencjarnego oraz Kurs Protokołu Dyplomatycznego PISM MSZ.

Tel. 505 827 793

Katarzyna Kosowska

Absolwentka Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu. Jest magistrem pedagogiki ze specjalnością resocjalizacja z elementami kryminologii. Ukończyła także studia licencjackie w Wyższej Szkole Bezpieczeństwa, na Wydziale Studiów Społecznych, ze specjalnością bezpieczeństwo narodowe. Aktualnie jest w trakcie studiów magisterskich na Uczelni Biznesu i Nauk Stosowanych Varsovia filia w Poznaniu (psychologia, specjalizacja psychoseksuologia). Nie należy do PZW, ale współpracuje z Kołem PZW „Warta” we Wronkach w zakresie pracy z dziećmi i młodzieżą. W centrum jej zainteresowań jest ochrona praw dzieci oraz organizacja środowiska psychowychowawczego dzieci i młodzieży, szczególnie z rodzin dysfunkcyjnych i patologicznych.

Tel. 665 864 743